Sankofa (kiugo gĩ SAHN-koh-fah) nĩ kiugo gĩtaũragwo ta "kũgĩra" na rũthiomi rwa Twi kuuma bũrũri wa Ghana (kiugo kĩu no gĩtaũrwo ta "kũiyĩra" kana "kũthagana" ona "kũhũndũka" ; san - gũcoka; ko - gũthiĩ; fa - kũgĩĩra, kwetha na kuoya) na ningĩ nĩ kĩo rũriĩ rwa mũhiano wa Bono Adinkra ũrĩa ũcanagwo ta ngoro ngemie kana nĩ nyoni ĩkĩhũndũra mũtwe wayo thutha o na ikinya rĩayo rĩng'ethetie na mbere na mũromo-inĩ wayo ĩkũĩte itumbĩ rĩa goro. Sankofa kaingĩ ĩhurutanaga na thimo, "Se wo were fi na wosankofa a yenkyi", ĩrĩa ĩtabutaga ta: "Ti ũũru gũcoka na kĩrĩa ũriganĩte".

Rĩĩtwa rĩa sankofa
Kĩng'ang'a kĩa thahabu

Mũno Janet Jackson nĩ arĩ na mbuurio ya sankofa igũrũ rĩa guoko gwake kwa ũrĩo. Rũriĩ ruũ no rũkoragwo kĩmanjĩka-inĩ gĩake kĩa mwaka wa 1997 'The Velvet Rope,' o hamwe na mũtongori-inĩ wa kũgathĩrĩria Kĩmanjĩka kĩu.

Marũa ma kũtĩma edit

.mw-parser-output .reflist{font-size:90%;margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-width:30em}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-width:25em}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}